کد مطلب:211342 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:117
در زهد
زهد اعراض از دنیا است كه قلبا آدمی دنیا را منفور دارد و به آخرت رغبت و میل كند - زهد یكی از مراتب و منازل دین و از مناصب و مقامات عارفین است هر كس بخواهد به خود نزدیك شود و خود را مهذب و مصفا نماید اولین مرحله آن زهد و اعراض از دنیا و رغبت و میل به آخرت است - زیرا اشتغال به دنیا آدمی را از آخرت بازمی دارد و مرد خدا كه مایل به آخرت باشد باید از دنیا و مادیات اعراض كند تا به خدا نزدیك شود و لذا فرمود.
جعل الخیر كله فی بیت و جعل مفتاحه الزهد فی الدنیا فرمود همه نیكوئی ها در خانه ای است كه كلید آن زهد در دنیا است.
پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود لا یجد الرجل حلاوة الایمان حتی لا یبالی من اكل الدنیا هیچ كس به شیرینی ایمان نمی رسد مگر آنكه از دنیا كامی شیرین نكند و امام صادق علیه السلام در
[ صفحه 157]
پیرامون این سخن فرموده حرام علی قلوبكم ان تعرف حلاوة الایمان حتی تزهد فی الدنیا.
بر قلوب شما شیرینی ایمان حرام است تا وقتی كه از دنیا انصراف حاصل نكنید - مثل اینكه می خواهد بفرماید شیرین كامی ایمان وقتی حاصل می گردد كه از دنیا به كلی اعراض حاصل شود - و البته در جای دیگر گفتیم كه منظور دنیا برای دنیا است چنانچه دنیا را برای آخرت خواست یعنی از راه مشروع مال به دست آورد و به راه مشروع صرف كرد آن دنیا نیست بلكه آخرت است - فرمود:
ما اعجب رسول الله (ص) شی ء من الدنیا الاان یكون فیها جائعا خائفا و فرمود اذا اراد الله بعبده خیرا زهده فی الدنیا و فقهه فی الدین و بصره عیوبها و من اوتیهن فقد اوتی خیر الدنیا والاخره
فرمود آن حالتی كه از شكم گرسنه و دل خوفناك در دنیا پیدا می شود بهترین صفای دل است و چون خدا بخواهد برای بنده خود خیری پیش آورد او را زاهد در دنیا و فقیه در دین و بینای عیوب خود می نماید و این خیر دنیا و آخرت است.
والحق چنین است كه خوبی ها را باید در این سه كلمه خلاصه و معنی كرد راحت - طمأنینه - بصیرت كه خیر مطلق است.
باز فرمود بهترین طلب در دنیا زهد است كه دوست و دشمن را خاضع می سازد. فرمود آنچه كه بین مرد و حق حائل و مانع می شود دوستی دنیا است اگر این پرده برداشته شود بین انسان و خالق خود فاصله ای نخواهد بود و این فاصله فقط دوستی دنیا است كه هر كس از آن اعراض كند به حق نزدیك گردد و این برنامه سالكین راه خدا است و صبر و كرم و سخاء و امانت و صداقت به وجود می آورد فرمود زهد و رغبت بپرهیز از دنیا موجب نیل به مقاصد شرعیه می شود - و زودتر به نتیجه عمل می رسد و باز فرمود:
و من زهد فی الدنیا اثبت الله الحكمه فی قلبه و انطلق بها لسانه و بصره عیوب الدنیا دائها و دوائها و اخرجه الله سالما الی دار السلام. [1] .
هر كس از دنیا انصراف حاصل كند خداوند انوار حكمت و معرفت را در قلبش می تابد و زبانش را روان می سازد و دیدگان او را به عیوب و دردها و دواها بینا می سازد و او را به سلامت به بهشت می رساند.
[ صفحه 158]
یكی از اصحاب او كه در سیر و سلوك تكامل نفس بود از حد زهد پرسید.
فقال علیه السلام فقد حده الله فی كتابه فقال عز من قائل لكیلا تأسوا علی مافاتكم و لا تفرحوا بما اتاكم
فرمود حد زهد را در قرآن فرموده بر گذشته تأسف نخورد و به آینده خوشحال نگردد.
ثم قال - ان اعلم الناس اخوفهم لله و اخوفهم له اعلمهم به و اعلمهم به ازهدهم فیها. [2] .
فرمود داناترین مردم آنها هستند كه از خدا بیشتر می ترسند و بیمناك ترین مردم آنها هستند كه خدا را بهتر شناخته اند و با معرفت ترین مردم كسانی هستند كه دارای زهد بوده اعراض از مادیات نمایند.
امام صادق علیه السلام پس از بیان معنی دنیا و زهد آن می فرماید زهد گدائی و فقر و نكبت و تن پروری و تنبلی نیست بلكه این است كه از دنیا برای آخرت حد كامل استفاده بشود و انسان كل بر جامعه نگردد از بهترین لباس و بهترین نعم استفاده كند بدون اینكه آمیخته به حرام گردد - آنگاه فرمود اورع الناس من وقف عند الشبهه و اعبد الناس من اقام الفرایض و ازهد الناس من ترك الحرام و اشد الناس اجتهادا من ترك الذنوب. [3] .
فرمود باورعترین مردم كسی است كه در شبهه متوقف گردد - یعنی عمل شبهه ناك نكند عابدترین مردم كسی است كه واجبات را عمل كند و زاهدترین مردم كسی است كه حرام را ترك كند و مجتهدترین مردم آن است كه گناهان را مرتكب نشود - این است حدود ورع و پارسائی.
جعل الخیر كله فی بیت و جعل مفتاحه الزهد فی الدنیا فرمود همه نیكوئی ها در خانه ای است كه كلید آن زهد در دنیا است.
پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود لا یجد الرجل حلاوة الایمان حتی لا یبالی من اكل الدنیا هیچ كس به شیرینی ایمان نمی رسد مگر آنكه از دنیا كامی شیرین نكند و امام صادق علیه السلام در
[ صفحه 157]
پیرامون این سخن فرموده حرام علی قلوبكم ان تعرف حلاوة الایمان حتی تزهد فی الدنیا.
بر قلوب شما شیرینی ایمان حرام است تا وقتی كه از دنیا انصراف حاصل نكنید - مثل اینكه می خواهد بفرماید شیرین كامی ایمان وقتی حاصل می گردد كه از دنیا به كلی اعراض حاصل شود - و البته در جای دیگر گفتیم كه منظور دنیا برای دنیا است چنانچه دنیا را برای آخرت خواست یعنی از راه مشروع مال به دست آورد و به راه مشروع صرف كرد آن دنیا نیست بلكه آخرت است - فرمود:
ما اعجب رسول الله (ص) شی ء من الدنیا الاان یكون فیها جائعا خائفا و فرمود اذا اراد الله بعبده خیرا زهده فی الدنیا و فقهه فی الدین و بصره عیوبها و من اوتیهن فقد اوتی خیر الدنیا والاخره
فرمود آن حالتی كه از شكم گرسنه و دل خوفناك در دنیا پیدا می شود بهترین صفای دل است و چون خدا بخواهد برای بنده خود خیری پیش آورد او را زاهد در دنیا و فقیه در دین و بینای عیوب خود می نماید و این خیر دنیا و آخرت است.
والحق چنین است كه خوبی ها را باید در این سه كلمه خلاصه و معنی كرد راحت - طمأنینه - بصیرت كه خیر مطلق است.
باز فرمود بهترین طلب در دنیا زهد است كه دوست و دشمن را خاضع می سازد. فرمود آنچه كه بین مرد و حق حائل و مانع می شود دوستی دنیا است اگر این پرده برداشته شود بین انسان و خالق خود فاصله ای نخواهد بود و این فاصله فقط دوستی دنیا است كه هر كس از آن اعراض كند به حق نزدیك گردد و این برنامه سالكین راه خدا است و صبر و كرم و سخاء و امانت و صداقت به وجود می آورد فرمود زهد و رغبت بپرهیز از دنیا موجب نیل به مقاصد شرعیه می شود - و زودتر به نتیجه عمل می رسد و باز فرمود:
و من زهد فی الدنیا اثبت الله الحكمه فی قلبه و انطلق بها لسانه و بصره عیوب الدنیا دائها و دوائها و اخرجه الله سالما الی دار السلام. [1] .
هر كس از دنیا انصراف حاصل كند خداوند انوار حكمت و معرفت را در قلبش می تابد و زبانش را روان می سازد و دیدگان او را به عیوب و دردها و دواها بینا می سازد و او را به سلامت به بهشت می رساند.
[ صفحه 158]
یكی از اصحاب او كه در سیر و سلوك تكامل نفس بود از حد زهد پرسید.
فقال علیه السلام فقد حده الله فی كتابه فقال عز من قائل لكیلا تأسوا علی مافاتكم و لا تفرحوا بما اتاكم
فرمود حد زهد را در قرآن فرموده بر گذشته تأسف نخورد و به آینده خوشحال نگردد.
ثم قال - ان اعلم الناس اخوفهم لله و اخوفهم له اعلمهم به و اعلمهم به ازهدهم فیها. [2] .
فرمود داناترین مردم آنها هستند كه از خدا بیشتر می ترسند و بیمناك ترین مردم آنها هستند كه خدا را بهتر شناخته اند و با معرفت ترین مردم كسانی هستند كه دارای زهد بوده اعراض از مادیات نمایند.
امام صادق علیه السلام پس از بیان معنی دنیا و زهد آن می فرماید زهد گدائی و فقر و نكبت و تن پروری و تنبلی نیست بلكه این است كه از دنیا برای آخرت حد كامل استفاده بشود و انسان كل بر جامعه نگردد از بهترین لباس و بهترین نعم استفاده كند بدون اینكه آمیخته به حرام گردد - آنگاه فرمود اورع الناس من وقف عند الشبهه و اعبد الناس من اقام الفرایض و ازهد الناس من ترك الحرام و اشد الناس اجتهادا من ترك الذنوب. [3] .
فرمود باورعترین مردم كسی است كه در شبهه متوقف گردد - یعنی عمل شبهه ناك نكند عابدترین مردم كسی است كه واجبات را عمل كند و زاهدترین مردم كسی است كه حرام را ترك كند و مجتهدترین مردم آن است كه گناهان را مرتكب نشود - این است حدود ورع و پارسائی.
[1] كافي باب ذم الدنيا و الزهد فيها.
[2] بحارالانوار ج 11 در احوال حضرت صادق (ع) مظفر ص 21.
[3] بحار به نقل الامام الصادق علامه مظفر ص 21.